Bij het opruimen van de kelder kwam ik onlangs een zakje boemboe tegen. Een boemboe is een geconcentreerd kruidenmengsel gemaakt van fijn gevijzelde kruiden en specerijen. Daarmee breng je de nasi of bami op smaak. De uiterste houdbaarheidsdatum was ergens in 2009. Nieuwsgierig als ik ben heb ik het zakje toch geopend. Het zag er nog goed uit, geen schimmels, niet uitgedroogd, als nieuw. Ik heb er dan ook niet weggegooid, gewoon nasi mee gemaakt, die prima smaakte en geen buikklachten heeft opgeleverd.
Volgens schattingen wordt 30 tot 40 procent van al het geproduceerde voedsel in de wereld niet opgegeten maar weggegooid. Opmerkelijk is dat in rijke landen het meeste wordt weggegooid door de consument. In arme landen gebeurt dat vooral tijdens de distributie en opslag. Voor ons is het een luxe probleem, voor hen een logistiek gebrek. Maar er valt dus overal veel milieuwinst te halen als we minder voedsel verspillen. Waar verspillen we ons voedsel?
Dat gebeurt door de hele keten, van boer, via veiling of fabriek en winkel tot in huis. Laten we vooropstellen dat het best moeilijk is om de vraag van de consument goed te laten aansluiten op het aanbod van de boer. Beide hebben zo hun grillen. Bij lekker weer wordt er anders gegeten en gedronken dan bij slecht weer. En de oogst van de boer is evenzeer afhankelijk van het klimaat. Zit alles mee bij de boer en zijn de opbrengsten super dan heb je zomaar overschot. En verse producten kun je niet zomaar weken bewaren. Gevolg is dat er producten doorgedraaid worden of soms zelfs hele gewassen gewoon omgeploegd worden.
Verder worden producten ook geselecteerd op kwaliteit en uiterlijk. Kromme komkommers of wortelen, appelen met een vlekje komen niet in de schappen en belanden soms ook op de composthoop. Waarom zou je deze tweede keus niet naast de eerste keus aanbieden in de winkel? Of via de voedselbank verspreiden?
Alle verpakte producten hebben een houdbaarheidsdatum. Bij bederfelijke waren, zoals melk, vis en vlees, is dit een belangrijke datum. De kans dat de producten niet meer te eten zijn is na die datum best groot. Voor de meeste producten echter is zo’n ten-minste-houdbaar-tot-datum geen kwaliteitskwestie. Het is een datum die aangeeft tot hoelang de producent zich aansprakelijk voelt voor kwaliteitsaspecten, meer niet. Zelfs op zout staat een datum, gewoon omdat het wettelijk moet, terwijl dat zout miljoenen jaren oud is! Velen gooien producten die over de datum zijn weg. En dat is nergens voor nodig. Kijk, ruik en proef of een product nog goed is. Yoghurt kan best 2 of 3 weken goed blijven. Conserven blijven jaren goed. Oordeel zelf.
Hoe nog meer verspilling te voorkomen? Bedenk van te voren goed wat je wil eten, maak een boodschappenlijstje en eet voor je boodschappen doet. Shoppen met een lege maag zorgt voor vollere boodschappenkarretjes. Plan elke week een kliekjesdag. Koop niet alles op een dag in de week. Ga voor verse groenten en zuivel apart naar de specialist. En tot slot: check je koelkasttemperatuur. Het beste is 6-7 graden Celsius. In de zomer moet je de instelling aanpassen.
Terug naar de nasi. Ik ga nu naar de toko, koop verse laos, gember en kurkuma. Fruit kleingesneden ui, prei, knoflook in zonnebloemolie, voeg de geraspte specerijen erbij, met komijn, koriander, zout en peper en sojasaus. Laat een tijdje sudderen en je hebt je eigen boemboe. Lekker vers, eet smakelijk. Sambal bij?
