Droogte teistert de boerderij dit jaar. Al vanaf april is de regen schaars. Af en toe een korte regenperiode maar meestal droog. Heerlijk hoor maar het is eind september en de weilanden zijn kaal en dor. Ook de tuin is lastig; de waterminnende gewassen (bijvoorbeeld venkel, prei, knolselder, bleekselder) doen het matig. Het blijkt ook goed weer voor luizen en vliegjes. Wortel, spruitkool, broccoli, raapjes. Alles heeft last van beestjes. De tomaten, paprika en courgette houden wel van droog en warm en doen het goed.
Voor de kippen is het wel een vruchtbaar jaar. De krielen die we van vrienden hebben gekregen zorgen voor een kip explosie. Kip tijdje foetsie. Drie weken later trippel trippel met haar kleintjes. Ik smelt. De eerste dagen lopen de kuikentjes onder de gespreide vleugels van de moederkloek. Bij gevaar duiken ze onder. Geen probleem:een stuk of twaalf kan ze er kwijt. Later verschijnt weer een kopje door de veren, en nog een.. Eentje floept er onderuit. En daar gaan ze weer. Moederkip is zorgzaam en vliegt andere kippen, poes en boer aan als ze te dicht in de buurt komen. De kuikentjes piepen voortdurend en moeder tokkelt, koert en kroelt terug. In Wageningen hebben ze kippentaal geanalyseerd; Er wordt zinnig gepraat tussen kip en kroost. Er schijnen zeker 30 tot 40 kippenwoorden te bestaan. Zijn er zoogdieren buiten de mens die beschikken over zoveel woordenschat? Zelfs prenataal is er verbale communicatie.
Goed, nu scharrelen leren: Krabben met de linkerpoot, krabben met de rechterpoot. Een pasje terug en de kuikens laten pikken. Zij pakt iets op en legt het voor een kuikentje neer. En zo gaat dat dagen en weken door. De kuikentjes groeien en nemen steeds een stukje extra bewegingsvrijheid. En dan opeens vliegen ze uit. Er vormen zich nieuwe groepjes rondom de beste haantjes en ja u raadt het al. Nu hebben ze dit jaar al zo’n 40 nieuwe kuikens grootgebracht. Want dat doen ze echt; grootbrengen. En dat brengt mij iets dat ik iedereen wil vertellen. Ik heb het ooit eens opgepikt, maar dit jaar dringt het echt tot mij door. De kuikens op de boerderij worden grootgebracht en opgevoed. Terwijl alle productiekippen worden uitgebroed door machines. Geen moeder die ze leert om te eten, om beschutting te zoeken, om vijanden te herkennen, om woordjes te koppelen aan gebeurtenissen. Miljoenen wezen worden zomaar met (tien)duizenden in een groep gekwakt. Ik vind dat verdrietig.