Vandaag ga ik naar mijn mams verjaardag. Ik ga haar, en eigenlijk nog meer pap, eens lekker verrassen met een flink stuk bloedworst en ontbijtspek. Zoveel dat bij consumptie de bloedwaarden schrikbarend in alarmfase oranje geraken. Nee, ik ben niet uit op de erfenis. Mijn ouders zijn in de tachtig en beide bezoeken zij afwisselend de trombosedienst, de hartbewaking en de diabetespoli . Ik kan mij voorstellen dat het een soort van aanslag lijkt om hen te voorzien van maximaal verzadig vet en een overdosis zout. Immers beiden hebben een dieet. Niet te vet, niet te zout. Toch durf ik het wel aan.
Er staat iets te veranderen op het gebied van voeding in relatie tot hart- en vaatziekten en obesitas. De voedingswetenschap is in verwarring, en op de achtergrond wordt er zwaar getwijfeld over de huidige dieetadviezen en de algemene voedingsadviezen van het door de overheid gerunde Voedingscentrum. Het is ook niet gering. Houd u vast: misschien is er wel geen verband tussen de consumptie van verzadigd vet en hart- en vaatziekten. Die link, vet=slecht, via het verhogen van het aandeel slecht cholesterol, wordt openlijk door professoren en voedingswetenschappers bevochten. Onlangs nog promoveerde een wetenschapper op dit onderwerp. Hij stelde dat de aanhangers van de vettheorie eigenlijk excuses zouden moeten aanbieden voor hun foute analyse. Zover is het nog niet, maar het aantal wetenschappers dat zich schaart achter het nuanceren van de rol van verzadigd vet neemt toe. Kijk maar eens naar discussies op Linkedin en Foodlognl
Onderwijl wordt een nieuwe schuldige aangewezen voor overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten: koolhydraten. En dan heb je het over suikers, pasta, rijst, aardappels en ja ook over brood. Van suikers wisten we het natuurlijk, maar van brood en graan denken we toch; gezond!
Niet dus. Het teveel aan koolhydraten wordt omgezet in verzadigd vet in ons lichaam en verder in stoffen die ontstekingsachtige effecten in onze bloedbaan veroorzaken. Op gevoelige plaatsen in het lichaam kan dit leiden tot schade aan organen. Als ik het goed heb begrepen tenminste. Want dat is wel een probleem. Steeds meer blijkt dat het thema voeding en gezondheid heel moeilijk te vatten is in wetenschappelijk bewijsvoering. De biochemische verwerking van ons voedsel door het lichaam, de genetische invloed en de andere lichamelijke en psychische invloeden brengen simpelweg te veel onbekenden en onderlinge reacties teweeg. We weten niet wat er met de speklapjes gebeurt in het lichaam. Tot dusver is alleen eiwit (dierlijk en plantaardig) buiten schot gebleven,maar wie weet.
Dus zoeken wetenschappers heil in statistisch bevolkingsonderzoek. Groep A eet X, Groep B eet Y. Vervolgens meet men cholesterol. En legt men een verband. Maar uiteindelijk weet niemand dat het ook echt oorzaak en gevolg betreft. In de wetenschap heet dat er is geen causaal verband. En zo zijn er duizenden van dergelijke onderzoeken, die steeds weer worden tegengesproken door een vergelijkbaar onderzoek uit een ander land of met een andere groep. Zo kwam ik recent onderzoek tegen dat de huidige zoutinname niet als ongezond beschouwt. Terwijl de kranten hierover vol stonden. En de media neemt elk (pseudo)-onderzoekje op dit terrein zonder commentaar op. Chocola is ongezond, chocola is gezond. Anti-oxidanten zijn gezond of toch niet. Koffie is slecht of juist niet. Drie glazen rode wijn mag of is te veel. Iedereen mag roepen wat hij/zij wil. Maar uiteindelijk zijn er nauwelijks echte verbanden aangetoond.
Ondertussen worden er vettaxen voorgesteld, obesitasadviezen gegeven en moord en brand geschreeuwd over onze voedingsgewoonten. Daarbij wordt niet geschroomd om verkeerde cijfers te gebruiken. Vaak worden alle mensen die een beetje dik zijn tot en met de ziekelijk obese personen bij elkaar opgeteld om te concluderen dat 40% van de Nederlanders lijdt aan obesitas. Dit is niet waar. Het gaat in werkelijkheid om enkele procenten. De meesten zijn gewoon een beetje dikker of lekker mollig (het is maar hoe je het noemt). Er moeten zoutreductieprogramma’s komen. Vlees mag niet van het milieu. Scholen moeten aandacht besteden aan gezondere voeding. Elke week staan de kranten weer vol met deze discussies. Het is gemakkelijk om mee te lopen, want de bedoelingen zijn toch goed? Maar als je beseft dat we eigenlijk nauwelijks iets weten en de valkuilen om verkeerde besluiten te nemen talrijk zijn, is volgens mij het enig zinnige advies: doe effe normaal over eten.
Als we zo doorgaan komen we in een landelijke voedselneurose terecht. Hou het voorlopig maar bij mijn advies: je mag alles eten, maar gewoon niet te veel. Sla het dessert vaker over, en neemt minder tussendoortjes. Geloof niet in pilletjes, preparaten en wonderbessen. Maar verder vooral genieten van lekker eten, liefst zelf bereid van verse ingrediënten en ja morgen gezond weer op en lekker ontbijten met spekjes. Ja misschien weer eens boterham in de warme reuzel soppen. Ik zie pap weer smikkelen!